THỰC NGHIỆM KHẢO CỔ THÁI CỰC QUYỀN - phỏng vấn Thầy Tiêu Duy Giai

Thực nghiệm khảo cổ Thái cực quyền

(Bài phỏng vấn thầy Tiêu Duy Giai

Tạp chí: Kungfu spirit – số: 2-2016)

Ông là người vui vẻ, khi kể về những chuyện quá khứ, ông cười sảng khoái như một đứa trẻ. Ông nói khi tôi ngoài bốn mươi tuổi, đã cận kề cái chết, thành thử bây giờ mỗi ngày qua đi là tôi lợi được một ngày. Do vậy, hàng ngày ông thuận theo tâm tính hành xử, cởi mở phóng khoáng.

Ông là một quyền sư nghiêm túc và tin tưởng rằng Thái cực quyền là vật phẩm tuyệt vời của văn hóa truyền thống Trung Quốc, với các vấn đề về quyền thuật ông không làm cho qua hay vô ý luận bàn, bạn có thể không thích ông nhưng không thể không kính trọng ông.

Khi mới nhìn mọi người đều bảo ông là người nước ngoài, ông tự giễu mình là “quỷ giả dạng”. Khi qua tuổi thiếu niên, ông sống trong thời kỳ Trung Quốc quá độ, nhưng trong ông còn đầy ký ức về truyền thống Trung Quốc và giữ trọn một tâm hồn thuần chất Trung Quốc.

 Ông và Thái cực quyền đã cùng trải qua nhiều sóng gió, dù đã qua nhiều cuộc bể dâu, nhưng tấm lòng trước sau như một, thuần chất như trẻ sơ sinh, cần mẫn đi tìm lại vinh quang Thái cực ngày xưa. Ông nói, Thái cực quyền là công cụ đi tìm chần lý, là phương thế để ngộ đạo.

Ông học quyền hơn nửa thế kỷ, đến nay thần khí đặc biệt, người và quyền đều già, công phu quyền thuật lên cao (thăng đường nhập thất), trên đại đạo Thái cực không ngừng tinh tiến, ẩn tàng âm dương, lúc ẩn lúc hiện.

Ông là ai?

Ông là truyền nhân của Dương thức Thái cực quyền Uông Mạch – Tiêu Duy Giai.   

Con đường võ học quanh co

Ban đầu, lý tưởng của Tiêu Duy Giai là trở thành một kiện tướng điền kinh, ông tập thể thao ở trường Thập Sát Hải Thể. Đáng tiếc, trong quá trình luyện tập, ông bị chấn thương eo và cổ tay, tình trạng cơ thể không thể tiếp tục luyện tập.  

Nhưng như là “Tái ông mất ngựa, mới biết phúc họa”. Sau khi bị thương ông học tập Thái cực quyền và bắt đầu chuyển sang nghiên cứu văn hóa Trung Quốc.

Cũng là cơ duyên đến, khi đó, một người bạn học cùng biết điểm huyệt, thấy cảnh bất bình mà ra tay nghĩa hiệp ở chợ Đông An, để giúp đỡ một cô nương không bị lưu manh trêu chọc, anh đã ra tay điểm huyệt một tên tiểu lưu manh, nhưng lại không biết giải huyệt. Bối rối, hoảng sợ, chạy đến nhà Tiêu Duy Giai kể, may mà gặp được một lão tiên sinh ẩn thế, ra tay giải huyệt, giúp họ giải quyết được vấn đề.

Đây là lần đầu tiên Tiêu Duy Giai thấy được uy lực của võ thuật truyền thống Trung Quốc, cũng là lúc ông bắt đầu bước vào cung điện võ thuật truyền thống Trung Quốc.

Đó là vào năm 1959, khi Tiêu Duy Giai gần tròn 18 tuổi.

Ngay sau đó, dưới sự giúp đỡ của một người bạn cùng học hiểu biết về võ thuật, ông gặp được vị thầy Thái cực quyền đầu tiên trong đời, là một cán bộ họ Vương từ Sơn Đông tới Bắc Kinh để kết hợp với bệnh viện điều dưỡng, Tiêu Duy Giai đã giành 3 tháng theo thầy Vương để học toàn bộ bài Thái cực quyền Dương thị 88 thức.

Thầy Vương đã sớm trở lại Sơn Đông, Tiêu Duy Giai mặc dù ngày ngày khổ luyện, cũng tiêu giảm được cương kình luyện thể thao phần nào trên cơ thể nhưng khó mà nói được là có thành quả.

Đây cũng là thời gian trăn trở đi tầm sư học đạo, nhưng duyên phận chưa tới gặp được minh sư.

Sau này, nhờ người giới thiệu, ông gặp được vị thầy thứ 2 trong đời là Ngô Thiếu Thụ, là một võ thuật gia chân chính, khi đó tuổi đã cao ngoài 86, mở phòng khám bấm huyệt bên cạnh một chiếc cầu vượt. Nghe nói, thời trẻ ông từng nhận làm bảo tiêu vận chuyển đồ quý giá, là bảo vệ hàng hóa, đã từng một mình một ngựa đánh tan 40 tên cướp trên đường. Tiêu Duy Giai nhớ lại kể, ông từng được thấy lão tiên sinh luyện bát quái chưởng ở dưới cái bàn bát tiên (bàn tròn 4 chân cổ). Lão tiên sinh đã truyền dạy cho ông luyện Công phu Hấp đề toát bế và Dao lộc lô (kéo ròng rọc), luyện được một tuần thấy không có cảm giác liền bỏ tập. Lão tiên sinh thấy ông tập võ không thành, quay sang dạy ông công phu xoa bóp, bấm huyệt, đáng tiếc là vẫn không đạt được kết quả. Đến năm 1964, Tiêu Duy Giai rời Bắc Kinh lên Đông Bắc, lại một lần nữa qua đi một duyên phận.

Từ đó về sau, mặc dù Tiêu Duy Giai có học qua Trung Y, luyện qua Hình Ý quyền, cơ bản công bát quái chưởng, Thái cực quyền Tôn thức và Trần thức, có hiểu biết sâu hơn về truyền thống văn hóa, nhưng thành thực mà nói thì vẫn chưa đạt đến chân truyền.

Tới năm 1983, Tiêu Duy Giai mới chính thức bái Thạch Minh làm thầy, Thạch Minh là đệ tử của Chu Hoài Nguyên, nói về truyền thừa thì là mạch của Uông truyền Dương thị Thái cực quyền. Kể từ khi đó, Tiêu Duy Giai mới được gọi là chính thức đi vào Thái cực, tạo bước tiến lớn trong quyền thuật, bắt đầu lĩnh hội và tiếp thu những bí ẩn của Thái cực quyền. Ông nhớ lại nói, có một năm ông cùng thầy Thạch đến nhà khách Hữu Nghị để học sinh Nhật Bản của thầy Thạch ghi hình, thầy Thạch cho Tiêu Duy Giai tùy ý tấn công, kết quả, Tiêu Duy Giai tự mình xoay quanh đầu quyền đánh ra rồi bị lộn một vòng về sau ngã ra thảm cỏ. Khi ấy mới thấy được uy lực của Thái cực quyền chân chính.

Sau này, để đi sâu cảm nghiệm về cơ bản công thái cực quyền, Tiêu Duy Giai bắt đầu thông qua rất nhiều nghiên cứu thực nghiệm để tự luyện Thái cực quyền.

Đến năm 2005 trở đi, nhờ duyên hội ngộ trong việc xây dựng mối quan hệ thống nhất trong Uông Mạch Thái cực quyền, ông được thầy Uông Trung Minh và các thầy trong dòng truyền thụ nên quyền thuật lại có những bước tiến lớn. Đồng thời, cũng để thực hiện tâm nguyện ban đầu là truyền bá Thái cực quyền Dương thị Uông mạch, ông đã không ngừng nỗ lực làm việc.  

Ngày nay, Tiêu Duy Giai đã thành một quyền gia uyên thâm, danh tiếng rộng khắp, học trò bốn phương.

 Bình hoa, khảo cổ và phòng thực nghiệm Thái cực quyền

Nghe nói, Thầy Uông Vĩnh Tuyền khi còn tại thế nói, chỉ nắm được da lông của Dương gia thái cực, đại đệ tử của Thầy Uông là Chu Hoài Nguyên nói chỉ học được của thầy Uông như “cái đuôi con chuột”, Tiêu Duy Giai tiên sinh cũng nói, ông chỉ đạt được một hạt nước trong giọt nước lớn.

Tất nhiên, điều này là thể hiện phẩm chất đạo đức “tôn sư trọng đạo” của người luyện quyền, nhưng cũng thể hiện sự thực khách quan là trong quá trình truyền thừa kỹ thuật cao cấp của Thái cực quyền, đã có ít nhiều nội dung thất truyền, do vậy, chúng ta có thể đang phải đối diện với tình trạng “một đời chẳng bằng một đời” (nhất đại bất như nhất đại) – mỗi đời một tệ đi của Thái cực quyền.

Cũng có thể vì nguyên nhân này mà Tiêu Duy Giai đưa ra quan niệm: Khảo cổ kỹ thuật Thái cực quyền.

 Ông từng đưa ra ví dụ rất hình tượng, Thái cực quyền chính là một bình hoa đẹp. Nhưng vì lý do nào đó mà bình hoa này bị vỡ, từ những mảnh vỡ này vẫn có thể thấy bóng dáng của bình hoa, nếu có thể đi sâu vào nghiên cứu từng mảnh vỡ, đối chiếu những mảnh vụn còn lưu lại thì vẫn có thể căn cứ vào những quy luật tổng thể thông tin để tái hiện lại vẻ đẹp ngày trước của bình hoa, tìm lại nguyên dạng của bình hoa ban đầu.

Những mảnh vỡ này chính là được phân ra nằm trong tay những truyền nhân của Thái cực quyền, trong ký ức sâu thẳm, cũng giống như lời hội trưởng hội nghiên cứu thái cực Vĩnh Tuyền – Lư Chí Dân có nói là: Rồng sinh chín con, không phải là vua, nhưng đều là con rồng, mang dòng máu chính thống vậy.

Vì vậy, cũng cần giống như công việc khảo cổ, cần nhân sĩ võ lâm đoàn kết lại, vận dụng hết kỹ nghệ truyền thừa riêng biệt để hợp thành một, tìm kiếm đầy đủ, từ từ giáp lại những mảnh to mảnh nhỏ, liên kết với nhau, mới có thể khôi phục lại kỹ nghệ chính tông của Thái cực quyền, xác lập lại vị thế vốn có của Thái cực quyền trong truyền thống văn hóa Trung Quốc.

Để làm được việc này, thì cần phải thực hiện rất nhiều thực nghiệm, từ phần rất nhỏ trên bàn tay dần dần tìm đến trình độ cao cấp của Thái cực quyền “nhất vũ bất năng gia, dăng trùng bất năng lạc”.

Đây chính là lý tưởng mà Tiêu Duy Giai khởi xướng lập ra Phòng thực nghiệm khảo cổ Thái cực quyền.

 Vậy thì, Phòng thực nghiệm thái cực quyền là gì?

Theo giải thích của Tiêu Duy Giai thì phòng thực nghiệm là cách nói về chiêu thức trong truyền thống võ thuật Trung Quốc kéo dài ra, về mặt thời gian biến khoảng chớp mắt dãn dài lâu hơn, như thế là làm chậm các tình huống. Chỉ trong khi chậm mới có thể nghiên cứu sâu mỗi một cử động chớp nhoáng trong công thủ, bởi trên thực tế quá trình này rất dài: vai động ra sao, chuyển tiếp thế nào, vận hành ra sao, vĩ lư thu làm sao, chuyển đổi thế nào, ý niệm thế nào… chỗ nào cũng có nội dung tầng tầng lớp lớp phong phú.  Cũng chính là nói, nó cần được nghiên cứu kỹ lưỡng toàn bộ quá trình khoảng chớp mắt kéo dài ra. Đi vào hiểu biết vận động của từng tế bào, cho nên cần có điều kiện để làm thí nghiệm. Trên thực tế, bất kỳ thuật chiến đấu nào cũng cần có trường thí nghiệm, đều có rất nhiều nội dung luyện tập cơ bản công, đều không trực tiếp “lên chiến trường”; tuyệt đại bộ phận đều là động tác trên cơ sở phản xạ có điều kiện, nên mới có tính chất giống nhau.

Tuy vậy, mặc dù Thái cực quyền sau khi “xuất lò” (luyện thành) thì có tốc độ siêu phàm nhưng quá trình rèn luyện trải qua rất nhiều tầng lớp thể nghiệm và nghiên cứu lực học sinh vật cơ thể. Nó yêu cầu thực hiện nhận thức lại nguồn gốc hệ thống phản xạ có điều kiện đi đến tới tính cực hạn của nó, đưa hệ thống phản xạ vô điều kiện của ý thức thành ý thức hiện tại, khiến ý thức thâm nhập vào hệ thống phản xạ vô điều kiện, thậm chí đi vào năng lực cơ thể. Còn có thể đi thêm bước nữa là thâm nhập vào sâu hơn cả hai dạng trên, chỉ có ở điều kiện dạng như vậy thì mới có công phu cao cấp của Thái cực quyền.

Tuy nhiên, để thoát khỏi trói buộc của phản xạ có điều kiện (gọi là “hoàn kình”) thì cần rất nhiều thời gian. Cho nên, nếu không trải qua hun đúc trường kỳ của điều kiện phòng thí nghiệm thì không thực hiện được, mà có câu nói rằng “Thái cực thập niên bất xuất môn”. (Luyện Thái cực chưa được 10 năm vẫn chưa ra ngoài dùng được).

Nói tóm lại, Phòng thí nghiệm Thái cực chính là làm chậm lại quá trình tạo kình trong phút chốc, về mặt thời gian là kéo dài nó ra, từ đó nhận ra thứ hữu hiệu nhất trong quá trình này.

Do vậy, nói về ý nghĩa võ thuần túy, Thái cực quyền tập chậm, bản chất không phải để dưỡng sinh mà chỉ là có tác dụng cực kỳ hữu ích cho dưỡng sinh.

Điều này chỉ xem như là một lý giải ý niệm cụ thể về phòng thí nghiệm thái cực, nhưng nội dung trong đó sẽ còn rất phong phú.

Thông tin về các lớp tập tại CLB Thái cực quyền Dương thị Uông mạch Hà Nội:

Lớp thái cực quyền truyền thống 

và Lớp Khí công thái cực quyền để phục hồi sức khỏe